พลัตินัม (Platinum) นับได้ว่าเป็นโลหะมีค่าชนิดหนึ่งที่ครองใจผู้คนมาอย่างยาวนานด้วยความแข็งแรง ทนทาน และความงามที่โดดเด่น เป็นที่รู้จักกันดีในวงการอัญมณีและเครื่องประดับ แต่คุณสมบัติพิเศษของพลัตินัมไม่ได้จำกัดอยู่แค่ความงดงามเท่านั้น ยังสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในอุตสาหกรรมต่างๆ ได้อย่างกว้างขวาง
รู้จักพลัตินัม: ลักษณะและคุณสมบัติที่โดดเด่น
พลัตินัม (Pt) เป็นโลหะทรานซิชั่นสีขาวเงิน อยู่ในกลุ่มโลหะแพลทินัม ซึ่งรวมถึงโรเดียม แพลทินัม และปัลลาเดียม พบได้ตามธรรมชาติในแร่ธาตุต่างๆ เช่น เพริโดไทต์ และพลัตินัม
คุณสมบัติที่ทำให้พลัตินัมเป็นโลหะชั้นเลิศ:
-
ความแข็งแรงและความทนทานสูง: พลัตินัมมีความหนาแน่นสูงสุดเมื่อเทียบกับโลหะมีค่าชนิดอื่นๆ และมีความต้านทานต่อการขีดข่วนและการสึกกร่อนได้อย่างยอดเยี่ยม
-
ความคงตัวทางเคมี: พลัตินัมแทบไม่เกิดปฏิกิริยากับสารเคมีส่วนใหญ่ ทำให้เหมาะสำหรับการใช้งานในสภาพแวดล้อมที่รุนแรง
-
จุดหลอมละลายสูง: พลัตินัมมีความสามารถในการทนความร้อนได้ดีเยี่ยม จุดหลอมละลายอยู่ที่ 1768 °C
-
ความเงางามและสีขาวสดใส: พลัตินัมมีสีขาวเงินที่โดดเด่นและคงความเงาได้นาน ทำให้เป็นทางเลือกที่นิยมสำหรับเครื่องประดับ
-
คุณสมบัติในการเร่งปฏิกิริยา (Catalysis): พลัตินัมสามารถเร่งปฏิกิริยาเคมีได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งทำให้มีบทบาทสำคัญในอุตสาหกรรมต่างๆ เช่น การแปรรูปน้ำมัน
พลัตินัม: ดาวเด่นในวงการอุตสาหกรรมและเครื่องประดับ
พลัตินัมไม่ใช่แค่โลหะที่มีค่าเท่านั้น แต่ยังเป็นวัสดุที่มีความหลากหลายในการใช้งานอีกด้วย
1. อุตสาหกรรมยานยนต์:
-
ตัวเร่งปฏิกิริยาในรถยนต์ (Catalytic Converters): พลัตินัมถูกใช้ในตัวเร่งปฏิกิริยาเพื่อช่วยลดมลพิษจากก๊าซไอเสียของรถยนต์
-
หัวเทียน: พลัตินัมมีความทนทานต่อความร้อนสูง จึงเหมาะสำหรับการใช้งานเป็นอิเล็กโทรดในหัวเทียน
2. อุตสาหกรรมเคมี:
- ตัวเร่งปฏิกิริยาทางเคมี (Chemical Catalysts): พลัตินัมถูกใช้ในการผลิตกรดไนตริก ไฮโดรเจนและสารเคมีอื่นๆ
3. เครื่องประดับ:
-
แหวน สร้อยคอ ต่างหู และกำไล: ความแข็งแรง ทนทาน และความงามของพลัตินัม ทำให้เป็นวัสดุที่นิยมสำหรับการทำเครื่องประดับ
-
นาฬิกา: พลัตินัมถูกใช้ในการผลิตกรอบนาฬิกาและสายนาฬิกาเนื่องจากมีความทนทานต่อการขีดข่วน
การผลิตพลัตินัม: จากเหมืองสู่สินค้า
การผลิตพลัตินัมเริ่มต้นด้วยการขุดแร่จากเหมืองแร่ตามธรรมชาติ หลังจากนั้นจะนำแร่ไปผ่านกระบวนการแยกและ tinh chế เพื่อแยกพลัตินัมออกจากโลหะอื่นๆ กระบวนการนี้เรียกว่า “Platinum Refining”
ขั้นตอนการผลิตพลัตินัม:
-
การขุดและการสกัด: พลัตินัมถูกขุดจากเหมืองแร่ตามธรรมชาติ และแยกแร่ออกจากหิน
-
การบดและการขยำ: แร่พลัตินัมจะถูกบดและขยำให้เป็นผงละเอียด
-
การละลายด้วยกรด: แร่พลัตินัมจะถูกละลายด้วยกรดเพื่อแยกพลัตินัมออกจากโลหะอื่นๆ
-
การตกตะกอน: พลัตินัมที่ละลายแล้วจะถูกนำมาตกตะกอน เพื่อแยกออกจากสารละลาย
-
การ tinh chế: พลัตินัมที่ได้จะผ่านการ tinh chếเพื่อกำจัด tạpโลหะ
-
การหลอมและการขึ้นรูป: พลัตินัมที่ tinh chếแล้วจะถูกหลอมและขึ้นรูปเป็นรูปร่างที่ต้องการ
พลัตินัม: โอกาสในอนาคต
ด้วยคุณสมบัติอันเหนือชั้นและความอเนกประสงค์ พลัตินัมยังคงเป็นโลหะที่มีศักยภาพในการเติบโตอย่างต่อเนื่องในอนาคต จากการใช้งานในอุตสาหกรรมใหม่ๆ เช่น:
-
เทคโนโลยีเซลล์เชื้อเพลิง: พลัตินัมใช้เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาในการแปลงพลังงานเคมีเป็นพลังงานไฟฟ้า
-
เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์: พลัตินัมถูกใช้ในอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ที่มีความทนทานสูง เช่น ชิปและเซ็นเซอร์
-
การแพทย์: พลัตินัมถูกใช้ในการผลิตอุปกรณ์ทางการแพทย์ เช่น อุปกรณ์ฝัง
สรุป
พลัตินัมเป็นโลหะที่มีคุณสมบัติพิเศษที่โดดเด่น และมีบทบาทสำคัญในอุตสาหกรรมต่างๆ การเติบโตของอุตสาหกรรมยานยนต์ เทคโนโลยีเซลล์เชื้อเพลิง และเทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์ จะช่วยผลักดันให้ความต้องการพลัตินัมเพิ่มสูงขึ้น